Kundum Afahyɛ

Wɔakyerɛw nsɛm yi wɔ Akuapem kasa mu

Kundum Afahyeafahyɛ a Ahantafo anaa Nzemafo a wɔn wɔ Atɔe Mantam a ɛwɔ Ghana no di. Wɔhyɛ saa fa yi de wɔn anyame ase wɔ otwa bre.

Abankɛse a ɛwɔ Axim

Wɔgyedi sɛ wodii Aafhyɛ no nea edkina wɔ afeha a ɛtɔ so 16 no mu. Oniko a ɔkaa afahyɛ no ho asɛm nea edikan no ne Bossman a ɔyɛ Dutchni a ɔhwehwɛ nneɛma mu; otuu kwan baa Gold Coast wɔ afeha a ɛtɔ so 17 no mu na ɛhɔ na onyaa akwanya hu afahyɛ no

Nea efiri bae sesa

Sɛnea abakɔsɛm a w’aka ato hɔ ne ammere ahorɔw kyerɛ no, afahyɛ no hyɛɛ ase bre a ɔbɔmmɔfo a ne din de Akpoley kɔɔ ahayɔ na ɔkɔhyiaa mmoatia a na wɔredi asa wɔ kanko. ɔhwɛɛ wɔn wie no, ɔkɔɔ fie maa no kɔkyerɛɛ ne kuro mufo no sɛnea wodi asa no. Asa no yɛ nea wɔde pam ahonhom bɔne firi nkuro ne nkurase.  Wɔ afahyɛ no bre so, nnipa wofiri axim ne ne mmɔptam hɔ yɛ nea wodi saa asa no. ɛyɛ nea efiri Ahanta a ɛwɔ Atɔe Mantam mu wɔ Ghana.

Afahyɛ no su sesa

Kundum afahyɛ no yɛ otwabre ne ɔsom afahyɛ. Wɔhyɛ afahyɛ no ase bre a abɛdua soronko bi abre

Sɛnea wodi Afahyɛ no sesa

Wɔ kane no, na wodi afahyɛ no nawɔtwe nnan nonso esiane abɛɛfo nti, w’ate nna no so ayɛ no nna nwɔtwe. Nkuro a wɔka bom yɛ Ahantaman no nyinaa di afahyɛ wɔ nna sronko so. Nkuro no nyinaa si gyinae wɔ kwasiada ko a wɔpɛ sɛ wɔ hyɛ wɔn afahyɛ no ase. Afahyɛ no wɔ fa ahorɔw miɛnsa;

Afahye no gu ahorow miensa;

  • Asa
  • Twenebɔ
  • Adidie ne anom

Afahyɛ no ntaade sesa

Nnipa wɔde wɔn hyɛ afahyɛ no mu no yɛ nea wɔhyɛ ntadeɛ soronko, mpaboa ne nkatanim. Nwomtofo no soa atwene ahorɔw no kɔ abosonnan nnum a ɛwɔ nkuro no akyi nyinaa mu, ɛno na ɛhyɛ afahyɛ no ase. Wɔ abosonnan no mu no, wogu nsa de srɛɛ yiyiedie de ma ɔman no

Dwumadie ahorɔw sesa

Wɔ bre a na wɔde nawɔtwe nnan di afahyɛ no, atwenebɔfo no de nawɔtwe miɛnsa kɔ so sua atwenebɔ ahorow de twɛn nawɔtwe nnan soɔ no. Dwoada a ɛyɛ nawɔtwe nnan ne nea ɛtwa toɔ no, twenebɔ ne asa biara nkɔ so. Amammerɛ gya a wɔsɔ wɔ Kundum afahyɛ ase no yɛ nea wɔsɔ wɔ ɔmanhene fie kosi sɛ afahyɛ no bɛba awie. Ogya no yɛ nea wɔde noa afahyɛ no nnuane ahorɔw no

Wɔ benada no, woku nkokɔo anaa mpɔnkye de yi apayɛ wɔ nkonwadan no mu. Nkonwadan no krɔkrɔnbea a wɔ kora ahenfo a w’awuwu no nyina nkonwa ahorɔw. Amammerɛ a ɛkɔ so wɔ nkownadan no mu no yɛ nea nnipa kuo kakra bi na edi saa dwuma no. Akyire koraa no, ammerea ɛkɔ so adwabo mu no yɛ nea wɔ de hyɛhyeso wɔ Ahenfie ho. Nwomto hyɛ ase wɔ Benada ne wukuada, ɔmanhene no nso de ne hɔ hyɛ afahyɛ no mu paa. ɔtena n’apakan mu ma ne manfo de nnwomtoɔ ne asa di n’akyi.

Anwumere biara, nnipa didi bom akuo kuo kosi kwasida a etwa toɔ no. Nnuane no nyinaa yɛ ne mmaa no ka bom nua wɔ Kundu gya a w’asɔ no so a mmaa mpanyinfo gyina nkyɛ de akwankyerɛ ma. Nawɔtwe a aka no yɛ nea wɔde sa kundum amammerɛ asa no. Asa no bi wɔ ha a ɛyɛ mmaa asa, mmaraima no nso wɔ wɔn asa na, asa foforo wɔ nso a obiara tumi sa bi. Wɔ de asa no kowie wɔ abankɛse a ɛwɔ Axim no adiho. Afahyɛ no botea ne sɛ wɔde pam ahohomfi ne nnipa bɔne nyina firi kuro no mu na ɔsan fa afahye nɔ so srɛ nnepa ma afe a ɛda wɔn anim no

Nkekaho sesa