Nnipa: Difference between revisions

Content deleted Content added
Afriyie34 (kasa | mmoa)
Me de atwerɛ ka ho
Tags: Visual edit Mobile edit Mobile web edit
 
Afriyie34 (kasa | mmoa)
Me de atwerɛ ka ho
Tags: Visual edit Mobile edit Mobile web edit
Nsaeɛ 1:
Nnipa (Homo sapiens) ne primate ahorow a ɛdɔɔso na ɛtrɛw sen biara, a nea ɛda nsow ne sɛ ɛwɔ nan abien ne amemene akɛse a ɛyɛ den. Eyi ama wɔatumi ayɛ nnwinnade, amammerɛ, ne kasa a ɛkɔ anim. Nnipa wɔ asetra mu nnipa pii na wɔtaa tra asetra mu nhyehyɛe ahorow a ɛyɛ den a akuw pii a wɔyɛ biako na wodi akan wom mu, efi mmusua ne abusuafo ntam nkitahodi so kosi amammui aman so. Asetra mu nkitahodi a ɛda nnipa ntam no de gyinapɛn ahorow, asetra mu gyinapɛn ahorow, ne amanne ahorow pii asi hɔ, na ɛhyɛ nnipa asetra mu den. Anigye a obi wɔ sɛ obehu nneɛma pii ne ɔpɛ a nnipa wɔ sɛ wɔbɛte nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ase na wɔanya so nkɛntɛnso na wɔakyerɛkyerɛ nneɛma a ɛrekɔ so mu na wɔayɛ ho adwuma no akanyan adesamma anya nyansahu, nyansapɛ, anansesɛm, nyamesom, ne adesua ahorow afoforo mu nkɔso.
 
== Asekyerɛ ne Abakɔsem ==
wɔakyekyɛ nnɛyi nnipa nyinaa mu wɔ Homo sapiens ahorow mu, a Carl Linnaeus de bae wɔ ne nhoma a ɔkyerɛwee wɔ 1735 mu a wɔfrɛ no Systema Naturae mu.[2] Edin a wɔde frɛ no nyinaa "Homo" yɛ afeha a ɛtɔ so dunwɔtwe mu a wɔasua a ɛfiri Latin homō mu, a ɛkyerɛ nnipa a wɔyɛ bɔbeasu biara.[3] Asɛmfua onipa betumi akyerɛ Homo abusua no mufo nyinaa,[4] ɛwom sɛ wɔ ɔkwan a wɔtaa de di dwuma no mu no, mpɛn pii no ɛkyerɛ Homo sapiens, ɔkwan biako pɛ a ɛwɔ hɔ nnɛ no ara kwa.[5] Edin "Homo sapiens" no kyerɛ 'onipa nyansafo' anaa 'onipa a ɔwɔ nimdeɛ'.[6] Adwene nhyia sɛ ɛsɛ sɛ wɔde abusua no mufo bi a wɔn ase atɔre, a ɛne Neanderthalfo, ka ho sɛ nnipa ahorow bi a ɛyɛ soronko anaasɛ sɛ H. sapiens su ketewaa bi.[4]