Asosie

Wɔatwerɛ nsɛm wei ɛwɔ Asante kasa mu

Asosie (brɔfo kasa mu wɔfrɛ no deafness) yɛ yare a ɛmma obi ntumi nte asɛm anaa ontum nte asɛm papa. Asosie betumi aka aso biako anaa abien no nyinaa, na ama ayɛ den sɛ obi bɛte kasa anaa nnyigyei a ano yɛ den.

Wɔde Amanaman nyinaa Asotifo Agyiraehyɛde yi kyerɛ nneɛma a asosie de di dwuma kɛse, titiriw mfiri a ɛboa a wɔde tie asɛm.

Nnipa a wɔwɔ asosie betumi afa mfiri a wɔde boa aso, ne mfiri afoforo, ne mum kasa so adi dwuma de adi nkitaho.

Asosie tum ka nnipa ɔpepem pii wɔ wiase nyinaa na ebetumi aba wɔ mfe biara mu, efi awo mu kosi onyin mu. Sɛ ɛhwɛ Ghana seɛ a, asosiefo (deafness in Ghana) pii na wɔwɔ hɔ.

Ma ɔde Asosie Ba

Asosie betumi afi awosu mu (wɔde wo), yare mmoawa (te sɛ meningitis anaa rubella), dede a ano yɛ den a obi de ne ho hyɛ mu bere tenten, onyin, ne nipadua mu ɔsɛe a ɛba aso mu.

Wɔnyɛ nea ɛde asosie ba wɔ Ghana no ho nhwehwɛmu yiye. Nea wonim ne sɛ mpɛn pii no, wonya fi awo mu. Mpɛn pii no, mmea taa wɔ saa haw yi kɛse sen mmarima, na mpanyimfo nso wɔ asiane mu sen mmofra.

Anosi nhwehwɛmu

Wɔde akwan te sɛ mmofra a wɔawo wɔn foforo nhwehwɛmu, audiometric sɔhwɛ ahorow a wɔde susuw aso wɔ ɛnne ne nne ahorow mu, ne nnwinnade afoforo te sɛ tympanometry ne auditory brainstem response (ABR) sɔhwɛ ahorow hwɛ aso hu sɛ obi betumi anya bi anaa.

Asosie Nsɔano

Wobetumi afa akwan horow so ama asosiefo ate asɛm kakra:

• Mfiri a Wɔde Ma Aso: Mfiri a ɛma nnyigyei yɛ kɛse ma aso tum te asɛm.
• Mfiri a ɛboa a wɔde tie: Nnwinnade te sɛ FM nhyehyɛe ne loop nhyehyɛe a ɛboa ma aso tum te asɛm wɔ tebea pɔtee bi mu.
• Aduruyɛ mu Ayaresa ne Oprehyɛn: Akwan a wɔfa so di nneɛma de si aso a asi ano, te sɛ ɔyare mmoawa anaa akwanside ahorow ho dwuma.
• Nkitahodi Ho Akwan: Akwan te sɛ anofafa akenkan, ne mum kasa a wɔde di dwuma bɛma nkitahodi ho nimdeɛ akɔ anim.

Mum Kasa Ahorow

Mum kasa ahorow anan na wɔde di dwuma wɔ Ghana. Wɔ afe 2006 mu no, Ghana aban no yɛɛ Persons With Disability Act sɛ ɛbɛma asosiefo anya hokwan a ɛyɛ pɛ Wɔ afe 2012 mu no, wɔyɛɛ mmara yi mu nsesae de ahobammɔ pii kaa ho; nanso, asɛm no ho abenfo pii rehwehwɛ sɛ wɔbɛsan ayɛ nsakrae bio na ama Ghana asosiefo ho nhyehyɛe no ne ahwehwɛde ahorow a Amanaman Nkabom Apam a Ɛfa Hokwan a Nnipa a Wɔadi dɛm wɔ no ahyia.

Asosiefo haw

Asosiefo betumi de adwene mu nkɛntɛnso te sɛ tew a wɔtew wɔn ho ne abasamtu, asetra mu nsɛnnennen wɔ nkitahodi ne abusuabɔ mu, nhomasua mu nsɛnnennen a ɛhwehwɛ sɛ wonya dabere titiriw, ne adwumayɛ mu akwanside ahorow a ɛho hia sɛ wɔyɛ nsakrae wɔ adwumam aba.

Asosiefo Kuw

Asotifo amammerɛ kyere asetra mu gyidi soronko, nneyɛe, adwinni, nhoma mu atetesɛm, abakɔsɛm, gyinapɛn ahorow, ne ahyehyɛde ahorow a wɔbom yɛ a ɛwɔ mpɔtam a asosiefo aka wɔn abɔm no. Kuw ahorow a wɔhwɛ ma asosie nya ma wohia no bi nye;

• Ghana Asosiefo Sukuu: Ghana sukuupɔn ahorow pii tesɛ Winneba Sukuupɔn, Ghana Suapɔn ne Ghana Asosiefo Sukuu nyinaa boa asosiefo mawonya nhomasua mu ntetee a ɔfata.

• Ɔman Asotifo Fekuw (NAD): Ɛde nneɛma ne nsɛm a wɔka de gyina asosie akyi wɔ wɔn kuw anaa mmeaɛ ahorow boa, na esi hia a asotifo amammerɛ ho hia so dua..
• Gallaudet Sukuupɔn: Ɛde nhumu a edi mũ ma wɔ asosiefo amammerɛ ho, na esi n’agyapade a ɛyɛ fɛ ne mum kasa a wɔde di dwuma so dua